آینده تشخیص زودرس سرطان؟

حدود یه سال پیش، خاله من کمردردش شروع شد. اون پیش دکتر رفت و بهش گفتن این مشکل برای کسی که تقریباً سی ساله تنیس بازی می کنه عادیه. اونا توصیه کردن فیزیوتراپی انجام بشه، اما بعد از مدتی اون بهتر نشد، پس دکترها تصمیم گرفتنآزمایشهای بیشتری انجام بدن. یه رادیوگرافی(عکس برداری با اشعه ایکس) انجام دادن و یه ضایعه تو ریه هاش پیدا کردن، و اون موقع فکر کردن اون ضایعه کشیدگی عضلات و تاندونهای بین دنده هاشه، ولی بعد از چند هفته درمان، وضعیتش بهتر نشد. پس در نهایت، تصمیم گرفتن تکه برداری کنن، و دو هفته بعد، جواب تکه برداری اومد. (جواب) سرطان مرحله سه (پیشرفته) ریه بود.
شیوه زندگیش تقریباً پر خطرنبود. هرگز سیگار نکشیده بود، هرگز الکل نخورده بود، و حدود نیمی ازعمرش را ورزش کرده بود. شاید، به همین علت بود که تقریباً شش ماه طول کشید تا تشخیص درست داده بشه.
متأسفانه داستان من ممکنه برای بیشتر شما آشنا باشه. یکی از هر سه نفر که اینجا نشستن در آینده تشخیص یه جور سرطان براشون داده میشه، و یکی از هر چهار نفرمبتلا دراثر سرطان میمیرن. نه تنها تشخیص سرطان زندگی خانواده ما رو تغییر داد، بلکه سرگردانی با آزمایش های مختلف، دکترهای مختلفی کههر کدوم یه حرف میزدن، و بیماریها رو یکی یکی کنار میذاشتن، پراسترس و خسته کننده بود، بخصوص واسه خاله من. و این روش تشخیص سرطان از ابتدای تاریخه. ما درمانها و داروهای قرن بیست و یکم رو برای سرطان داریم، ولی هنوز کارهای قرن بیستم رو اگه بشه واسه تشخیصش انجام میدیم.
امروز، بیشتر ما مجبوریم منتظر علائم باشیم تا نشون بدن مشکلی وجود داره. امروز، بیشتر مردم هنوز دسترسی به روشهای تشخیص زودرس سرطان را ندارن، در حالیکه میدونیم که تشخیص زودرس سرطان اساساً بهترین راه ممکن واسه درمان قطعی اونه. ما میدونیم که تا زنده هستیممیتونیم اینو تغییرش بدیم، و بهمین خاطر منو تیمم تصمیم گرفتیم این مسیرو شروع کنیم، مسیر تلاش برای اینکه سرطان رو در مراحل اولیه تشخیص بدیم و پایش پاسخ به درمان رو در سطح مولکولی راحت تر، ارزون تر، هوشمندانه تر و در دسترس تر از قبل کنیم.
شرایط، البته طوریه که در زمانی زندگی می کنیم که فناوری وضعیت موجود رو با سرعت تصاعدی به هم میریزه، و قلمرو زیست شناسی استثنا نیست. امروز گفته میشه زیست فناوری داره دست کم شش برابر سریع تر از سرعت رشد توان پردازش رایانه ها پیشرفت می کنه. ولی پیشرفت در زیست فناوری فقط سریع تر نمیشه، بلکه مردمسالارانه هم میشه. درست همونطور که رایانه های شخصی یا اینترنت یا گوشیهای هوشمند راه رو برای کارآفرینان، سیاستمداران یا آموزش هموار کردند، پیشرفتهای اخیر باعث هموار شدنمسیر پیشرفت زیست فناوری هم شده، و این اجازه میده تیمهای چند رشته ای مثل تیم ما سعی خودشونو بکنن و به این مشکلات از زاویه های جدیدی نگاه کنن.
ما یه تیم شامل چند دانشمند و فناور از شیلی، پاناما، مکزیکو، اسرائیل و یونان هستیم، و براساس کشفیات جدید علمی معتقدیم که راه مطمئن و دقیقی پیدا کردیم واسه تشخیص انواع سرطان در مراحل بسیار ابتدایی با یه نمونه خون. این کارو با شناسایی یه سریمولکول خیلی ریز انجام دادیم که آزادانه تو خون ما می چرخن به اسم مایکرو-آر-ان-اِی.
برای توضیح اینکه مایکرو-آر-ان-اِی چیه و نقش مهمش در سرطان، لازمه با پروتئینها شروع کنم، چون وقتی سرطان در بدن ماست، تغییرات پروتئینی دیده میشه تو همه سلولهای سرطانی. همونطور که شاید بدونین، پروتئینها مولکولهای زیست شناختی بزرگی هستن که داخل بدن ما اعمال مختلفی انجام میدن، مثل تسهیل واکنشهای سوخت و ساز یا پاسخ به محرکها یا تکثیر دی-اِن-اِی، ولی قبل از اینکه یه پروتئین ترشح یا تولید بشه، بخشهایی از رمز ژنتیکی که مربوط به اونه از دی-اِن-اِی به آر-اِن-اِی پیام رسان کپی میشه، پس این آر-اِن-اِی پیام رسان دارای دستورالعمل نحوه ساخت یه پروتئین خاصه، و به طور بالقوه میتونه صدها پروتئین درست کنه، ولی چیزی که بهشون میگه کِی اونا ارو بسازن و چند تا بسازن مایکرو-آر-اِن-اِی ها هستن. پس مایکرو-آر-ان-اِی ها مولکولهای کوچکی هستن که بیان ژن رو تنظیم میکنن. برخلاف دی-اِن-اِی که بیشتر مواقع ثابته، مایکرو-آر-ان-اِی ها میتونن تغییر کنن بسته به شرایط داخلی و محیطی در هر زمان خاص، و به ما بگن کدوم ژنها در اونلحظه خاص به شکل فعال بیان میشه. و این چیزیه کهمایکرو-آر-ان-اِی ها رو تبدیل می کنه به یه بیومارکر نویدبخش برای سرطان، چون همون طور که میدونین، سرطان یه بیماری تغییر بیان ژنه. تنظیم خارج از کنترل ژنها. یه چیز مهم دیگه که باید در نظر بگیریم اینه که هیچ وقت دو تا سرطان مثل هم نیستن، ولی در سطح مایکرو-آر-ان-اِی، الگوییهایی هست. چندین مطالعه علمی نشون داده میزان بیان مایکرو-آر-ان-اِی غیرطبیعی متغیره و الگوی خاصی برای هر نوع سرطان ایجاد می کنه، حتی در مراحل ابتدایی، که پیشرفت بیماری رو نشون میده، و اینکه آیا به دارو جواب داده یا خوب شده، این باعث شده مایکرو-آر-ان-اِی یه بیومارکر به شدت حساس باشه.
ولی مشکل مایکرو-آر-ان-اِی ها اینه که نمیتونیم فناوری موجود برای دی-ان-اِی رو برای شناسایی اونا طوری کهقابل اعتماد باشه بکار ببریم، چون توالیهای خیلی کوتاهی از نوکلئوتید هستن، خیلی کوچکتر از دی-ان-اِی. و همچنین، همه مایکرو-آر-ان-اِی هابه شدت شبیه هم هستن، فقط با تفاوتهای ظریف. خوب تصور کنین بخوایمدو مولکول رو از هم تشخیص بدیم، که به شدت مشابه و به شدت ریز هستن.
ما معتقدیم راهی برای این کار پیدا کردیم، و این اولین نمایش عمومی اونه. بذارین نشون بدم. تصور کنین دفعه بعد که پیش دکترتون میرین و یه آزمایش معمولی خون انجام میدین، یه تکنیسین آزمایشگاه عصاره تامآر-ان-اِی شما رو تهیه می کنه، که امروز کار خیلی ساده ایه، و اونو داخل یه پلیت با ۹۶ چاهک مثل این میریزه. هر چاهک این پلیتها بیوشیمی خاصی داره که ما طراحی کردیم، تا دنبال یه مایکرو-آر-ان-اِی خاص باشه، مثل یه تله که فقط وقتی مایکرو-آر-ان-اِی تو نمونه باشه بسته میشه، و وقتی این کارو میکنه، به رنگ سبز میدرخشه. برای انجام واکنش، پلیت رو میذارین داخل یه ابزاری مثل این یکی، و بعدش میتونین گوشی هوشمند خودتونو بذارین روش. اگه اینجا یه دوربین داشته باشیم تا شما صفحه گوشی منو ببینین. گوشی هوشمند هم یه رایانه متصل به اینترنته و هم یه دوربینه، برای منظور ما به حد کافی خوبه. گوشی هوشمند عکس میگیره، و وقتی واکنش تموم شد، عکسها رو برای پردازش و تفسیر به مرکز داده های ما که آنلاینه، می فرسته. همه این مراحل حدود ۶۰ دقیقه طول میکشه، ولی وقتی تموم شد، چاهکهایی که میدرخشن بامایکرو-آر-ان-اِی های اختصاصی جفت شدن و از نظر میزان و سرعت درخشش بررسی میشن. و بعد، وقتی همه این مراحل تموم شد، اتفاقی که میفته اینه. این جدول مایکرو-آر-ان-اِی های اختصاصی موجود در این نمونه رو نشون میده و اینکه چطور در طی زمان واکنش دادن. پس اگه این الگوی خاص از مایکرو-آر-ان-اِی نمونه های این فرد رو بگیریم و اونو با شواهد علمی موجود مقایسه کنیم که با الگوهای مایکرو-آر-ان-اِی در ارتباط با یه بیماری خاص هم خوانی داره، سرطان لوزالمعده این شکلی به نظر میرسه. این داخل یه نمونه واقعیه که سرطان لوزالمعده تشخیص دادیم.
(تشویق)
یه جنبه مهم دیگه از این روش جمع آوری و ذخیره داده ها توی ابره، در نتیجه میتونیم نتایج رو بطور زنده دریافت و در زمینه اطلاعات قبلی بررسی کنیم. اگه بخوایم فهم بهتری از بیماریهایی مثل سرطان داشتهباشیم و از اونا رمزگشایی کنیم، لازمه درمان اونا رو به عنوان بیماریهای حاد و منفرد متوقف کنیم، و به همه چیزهایی توجه کنیم که مدام بر سلامت ما تأثیر میذارن و اونا رو بسنجیم. هم اینها یه نمونه اولیه و آزمایشیه. از روشهای رایج زیست شناسی مولکولی استفاده می کنه، یه ابزار ارزان که سه بعدی چاپ شده، و علم اطلاعات برای سر و کله زدن با یکی از سخت ترین چالشهای انسانیت. چون معتقدیم تشخیص زودرس سرطان واقعاً باید مردمسالارانه باشه، این راه حل در کل دست کم 50 برابر کمتر از روشهای موجود فعلی هزینه داره، و میدونیم که جامعه میتونه به ما کمک کنه تا اینو سریع تر انجام بدیم، پس داریم وسیله رو طوری طراحی می کنیم که دسترسی بهش رایگان باشه.
(تشویق)
بذارین خیلی واضح بگم که در مراحل خیلی ابتدایی هستیم، ولی تا اینجا، تونستیم موفق بشیم الگوی مایکرو-آر-ان-اِی سرطان لوزالمعده، سرطان ریه، سرطان پستان و سرطان کبد رو شناسایی کنیم. و حالا داریم یه کارآزمایی بالینی انجام میدیم با همکاری مرکز تحقیقات سرطان آلمان و ۲۰۰ زن میتلا به سرطان پستان.
(تشویق) این تنها آزمایش غیرتهاجمی، دقیق و مقرون به صرفه ایه که بالقوه میتونه باعث تغییر فاحش نحوه تشخیص و درمان سرطان بشه. چون ما دنبال الگوهای مایکرو-آر-ان-اِی داخل خون شما در هر زمان خاص هستیم، لازم نیست بدونین دنبال چه سرطانی هستین. لازم نیست علامتی داشته باشین. فقط یه میلی لیتر خون لازمه و یه سری ابزار نسبتاً ساده.
امروز، تشخیص سرطان عمدتاً وقتی انجام میشه که علائم طاهر بشن. یعنی در مرحله ۳ یا ۴، و به نظر من این خیلی دیره. برای خانواده های ما خیلی گرونه. برای انسانیت خیلی گرونه. ما نمیتونیم جنگ مقابل سرطان رو ببازیم. این علاوه بر میلیاردها دلار هزینه، به قیمت جون افرادی تموم میشه که دوستشون داریم. امروز، خاله من داره شجاعانه میجنگه و با نگاه خیلی مثبتی این مراحل رو پشت سر میذاره. ولی من میخوام این طور جنگها خیلی به ندرت اتفاق بیفته. میخوام روزی رو ببینم که سرطان به راحتی درمان میشه چون به راحتی تشخیص داده میشه توی مراحل خیلی ابتدایی، و مطمئنم که در آینده خیلی نزدیک، به همین خاطر و به خاطر پیشرفتهای دیگه که هر روز در علوم زیستی داریم می بینیم، نگرش ما به سرطان اساساً تغییر خواهد کرد. این شانس رو به ما خواهد داد که زودتر تشخیص بدیم، اونو بهتر بفهمیم، و براش علاج قطعی پیدا کنیم.
بسیار متشکرم.
(تشویق)