شیوه جدید ازمایش خون ساده برای کشف و تشخیص سریع سرطان.
متن سخنرانی :
سرطان. بسیاری از ما خانواده, دوست یا عزیزی را بسبب این بیماری وحشتناک از دست داده ایم. میدانم بین شما حاضران کسانی هستند که به این بیماری فایق امده اند, یا در حال حاضر با اندست و پنجه نرم می کنند. با شما همدردی می کنم . در حالی که این کلمه اغلب باعثاحساس غم و اندوه و ترس میشود, من از خط مقدم تحقیقات سرطان خبر خوشی برای شما دارم. واقعیت این است که ما در جنگ با سرطان داریمبه پیروزی دست می یابیم در واقع درنقطه تلاقی سه تا از هیجان انگیز ترین تحولاتتحقیقات سرطان قرار داریم.اولین ژنومیک سرطان است. ژنوم ترکیبی از تمام اطلاعات ژنتیکی است که توسط DNA کدگذاری شده در بدن هر جاندار زنده تغییراتی در ساختمان DNA هست بنام موتاسیون یا جهش ژنی است, که سبب رشد خارج از کنترل سلولها و منجر به سرطان میشود حدود ۱۰ سال پیش،من در تیم جان هاپکینز بودم که برای اولین بار موتاسیون ها یا جهش های سرطانی را روی نقشه آورد ما اول این را برای سرطان روده بزرگ , سینه, لوزلمعده و سرطان مغز انجام دادیم واز آن زمان بیش از نود پروژه درهفتاد کشور وجود داشته است در سطح جهان که برای فهمیدن مبنای ژنتیکیاین بیماری ها کار کرده اند. امروزه به فهم ده ها هزارنوع سرطان دست یافته ایم در حد جزییات مولکولی خیره کننده ای
دومین تحول انقلابی در دقت پزشکی است. یا همان طب شخصی یا فردی شده بجای روش های "یک اندازه واحد" برای درمان همه انواع سرطانها یک دسته داروهای جدیدی هستکه قادرند هر نوع سرطان را بنا به پروفایل ژنتیکی منحصر بفردهمان نوع نشانه بگیرد امروز، تعداد بیشماری از اینداروهای طراحی شده وجود دارد به نام درمان هدفمند که هم اکنون در دسترس پزشکان هست تا بتوانند درمان انفرادی به بیماران خود ارائه دهند و تعداد زیادی هم در حال توسعه هستند
سومین تحول بزرگ ایمونوتراپی است، و این یکی واقعا هیجان انگیز است دانشمندان توانسته اند با بهره جویی از سیستم دفاعی بدن جهت مبارزه با سرطان. برای مثال، از راه هایی توانسته ایم کلید خاموشی سرطان را پیدا کنیم و با داروهای جدیدیدوباره سیستم ایمنی را فعال کنیم و با سرطان مبارزه کنیم. بعلاوه راه هایی هست که سلول های ایمنی را می توانیم از بدن خارج کنیم آنها را تربیت کنیم, مهندسی کنیم و دوباره به بدن گردآنیم و به سرطان غلبه کنیم. کمی شبیه داستان های علمی تخیلی می مانداینطور نیست ؟
هنگامی که در موسسه ملی سرطانمشغول تحقیق بودم و افتخار همکاری با پیشگاماناین عرصه را داشتم از نزدیک شاهد این توسعه بودم. حیرت انگیز است. امروزه در بیش از ۶۰۰ تحقیق بالینی بیماران بطور فعال شرکت داده می شوندتا جوانب ایمونوتراپی را بررسی کنیم
در حالیکه این سه انقلاب هیجان انگیز در حال انجام هستند متلسفانه فقط در آغاز کار هستیم و چالش های بسیار زیادی پیش رو داریم. بگذارید اینرا با یک نمونه روشن کنم این بیمار سرطان پوستی دارد بنام ملانوم وحشتناک ست سرطان در همه جای بدن هست با این حال دانشمندان جهش هایاین سرطان را روی نقشه پیاده کرده اند و با درمان ویژه ای توانسته اند یکی از جهش ها را مورد هدف قرار دهند. نتیجه تقریبا معجزه آسا بوده است. تومورها گویی ذوب میشوند و از بین میروند این متاسفانه پایان داستان نیست. چند ماه بعد، این عکس گرفته شده است: تومور دوباره عود کرده است سوال اینجا ست: چرا؟ پاسخ این در ناهمگونی غده است. بگذارید روشن کنم.
حتی کوچک ترین سلول سرطانیبقطر یک سانتی متر هم در بین بیش از صدها میلیون سلول هایمختلف جای گرفته است علیرغم تشابه ژنتیکی تفاوت های ظریفی بین سرطان های مختلف هست که سبب میشود حساسیت مختلفنسبت به داروهای مختلف از خود نشان دهند طوریکه اگر حتی دارویی بسیار موثر داشته باشیم که تقریبا تمام سلول ها را می کشد, هنوز این احتمال هست که درصدی از سلول ها به آن دارو مقاومت نشان دهند. این همان جمعیت سلولی است که مآلا عود می کند. و تمام بدن بیمار را احاطه می کند.
پس حالا پرسش اینجاست با این دانش چه باید کرد ؟ خب, کلید کار در بکارگیری همه این پیشرفت های درمانی خیره کننده ست در مراحل جلوتر هر چه زودتر پیش از آنکه این نسل مقاوم بتواند بازگشت کند. کلید درمان سرطان ردیابی و تشخیص زودرس است بطور غریزی این را میدانیم که کشف سریع سرطان منجر به نتایج بهتری میشود ارقام هم اینرا تایید می کنند برای مثال اگر سرطان تخمداندر مرحله چهارم ردیابی و کشف شده باشد ففقط هفده درصد از زنان شانس پنج سال زنده ماندن دارند در حالیکه اگر سرطان را در مرحله اول کشف کنیم بیش از نود و دو درصد زنان زنده خواهند ماند. ولی آنچه غم انگیز است آنکه فقط پانزده درصد زنانرا در مرحله اول بیماری تشخیص میدهیم در حالیکه اکثریت یعنی هفتاد درصد آنهارا در مراحل سوم و چهارم تشخیص میدهیم
ما بی صبرانه بروش های ردیابی سریع بهتری نیازمندیم. بهترین روش های موجود غربالگریسرطان شامل یکی از این سه شیوه می شود اولین, اقدامات پزشکی است مثل کولونوسکوپی برای سرطان روده بزرگ دوم نشانگر های پروتئینی است مثل PSA برای تشخیص سرطان پروستات یا سوم که روش های تصویربرداری است مثل ماموگرافی برای تشخیص سرطان پستان. روش های پزشکی استاندارد طلایی است, اگر چه بسیار تهاجمی هستند و برای پیاده سازی مستلزم یک زیرساخت بزرگ. نشانگرهای پروتئینی، در حالیکه در برخی از جمعیت ها موثر است در برخی شرایط فاقد ویژگی کافی می باشند ومنجر به تعداد زیادی مثبت کاذب می شوند که به نوبه خود منجر به کار اضافی و روش های غیر ضروری میشود. روش های تصویربرداری در برخی جمعیت ها مفید است ولی بیمار را در معرض اشعه مضر قرار میدهد به علاوه برای برخی بیماران قابل اجرا نیست برای مثال، ماموگرافی برایسینه‌های متراکم مناسب نیست
بنابراین آنچه که ما نیاز داریم روشتشخیصی ست که غیرتهاجمی باشد، با زیرساخت سبک و ویژگی بالا همچنین مثبت کاذب نمی دهد از هیچ تابشی استفاده نمی کند و برای جمعیت های بزرگ قابل استفاده است. مهمتر از همه آنکه ما به روشی نیاز داریمکه قادر به تشخیص سرطان است پیش از آنکه غده به حجمصد میلیون سلول رسیده باشد آیا چنین فن آوری وجود دارد؟ خب، من اینجا بسخنرانی نمی ایستادم اگر این روش موجود نبود
من مشتاقم از تکنیکی که ما پدید اوده ایم برایتان بگویم در مرکز این تکنیک ما یک آزمایش خون ساده است. سیستم گردش خون درحالی که به ظاهر پیش پا افتاده است برای ادامه حیات ضروری است اکسیژن و مواد غذاییرا به سلول های بدن میرساند و دی اکسید کربن وضایعات را از بدن دور میکند در اینجا یک دانش بیولوژی کلیدی هست: سلولهای سرطانی سریعتر از سلولهای سالم رشد میکنند و میمیرند و وقتی می میرند DNA آنها به جریان خون ریخته میشود از آنجا که شاخص های هر گونه سلول سرطانی را به دنبال تحقیقات گستردهتعیین توالی ژنوم, می شناسیم می توانیم در سیستم گردش خون آنها را پیدا کنیم و موفق به تشخیص زودرس سرطان بشویم. بنابر این بجای آنکه صبر کنیم تا سرطان بقدرکافی رشد کند تا منجر به علایم بیماری شود یا بقدر کافی متراکم شودتا در تصویر برداری دیده شود یا بقدر کافی برجسته که با روش های طبی قابل رویت باشد حالا می توانیم آنها را همچنان کهبسیار کوچک هستند ردیابی کنیم با جستجوی مقادیر ناچیزDNA که در گردش خون است.
پس اجازه بدهید بگویمچطور اینکار را می کنیم اول، همانطور که گفتم،با یک آزمایش خون ساده شروع میکنیم نه تابش اشعه ای و نه دستگاه های پیچیده ای یک آزمایش خون ساده خون بما ارسال میشود و ما DNA را از آن استخراج می کنیم از آنجا که بخش عمده بدن از سلولهای سالم تشکیل شده پس بخش عمده DNA یافت شده در خون مربوط به سلولهای سالم است. با این حال بخش کوچکی, کمتر از یک درصد, وجود دارد که مربوط به سلولهای سرطانی است سپس با استفاده از روش های بیولوژی مولکولیبه غنی سازی DNA می پردازیم برای بخش های شناخته شده ایاز ژنوم که مرتبط با سرطان, بر مبنای اطلاعات پروژه هایژنومیک سرطان, می باشد سپس قادرهستیم با کمک تجهیزاتتعیین توالی DNA آنرا به حروف G ,T ,C ,A, رقم گذاری کرده و بخوانیم نهایتا اطلاعاتی در دست داریم ازمیلیاردها حروف که نتیجه این دور آزمایش است سپس با بکارگیری روش های آماری و کامپیوتری قادر به ثبت کوچکترین سیگنال های موجود هستیم که نشانگر حضور مقادیرناچیز سرطان در خون می باشد
آیا این واقعا در مورد بیماران جواب میدهد ؟ خب از آنجا که در حال حاضرهیچ روش پیش بینی موجود نیست که بدانیم افراد سرطان خواهند گرفت ما از دومین بهترین انتخاب استفاده میکنیم یعنی جمعیت سرطان در حال بهبودی بطور اخص سرطان ریه واقعیت تلخ آنست که حتی با بهترین دارو هایی که امروز در دست داریم سرطان ریه در بیشتر موارد بازگشت می کند راهکار آنوقت آنجاست که ببینیم آیا می توانیم این عودت ها را ردیابی کنیم زودتر از آنچه روش های متداول نشان میدهند
بتازگی آزمایشی را بپایان رساندیم همراه پروفسور چارلز سوانتوندر دانشگاه کالج لندن . که اینرا مطالعه میکند بگذارید با کمک یک مثال توضیح دهم. برای مثال یک بیماری هست که عمل جراحی می شود در نقطه زمانی صفر و سپس شیمی درمانی می کند بعد از آن بیمار تحت مراقبت بهبودی ست بیمار با آزمایشات بالینیو تصویربرداری کنترل می شود بعد از حدود ۴۵۰ روز متاسفانه غده دوباره بر گشته است پرسش اینست آیا میتوانیم این را زودتر کشف کنیم ؟ در طول تمام این مدت تست خونزنجیره ای جمع آوری کرده ایم تا مقادیر ctDNA خون را اندازه گیری کنیم و در زمان آغاز, همانطور که انتظار میرفت مقادیر بالایی از DNA سرطانیدر خون دیده میشود این در هر حال, در مراحل بعدیاز بین رفته به صفر میرسد و بعد از آن همچنان قابل چشم پوشی است معهذا بعد از حدود ۳۴۰ روز دوباره شاهد بالا رفتن سرطان در خون هستیم و نهایتا در اندازه گیری هایروز های ۴۰۰ و ۴۵۰ دوباره بالا رفته است
پاسخ اینجاست اگر فراموش کرده ایم: در ۳۴۰ امین روز می بینیم میزان DNA سرطان در خون افزایش یافته است و این بدان معناست که ما سرطان را بیش از صد روز جلوتر از سایر روش ها پیدا کرده ایم. صد روز جلوتر میتوانیم درمان را آغاز کنیم صد روز جلوتر میتوانیم دست به جراحی بزنیم صد روز کم تر غده رشد کرده است یا صد روز زمان کوتاه تربرای آنکه مقاومت صورت بگیرد برای برخی بیماران این صد روزموضوع مرگ و زندگی ست این دانستته ما را واقعا هیجانزده کرده است
به موجب این ماموریت ما مطالعات بیشتری هم انجام ده ایم در باب سرطان های دیگر از جمله سرطان پستان و ریه همچنین تخمدان بی صبرانه می خواهم بدانم چقدر زودتر موفق به کشف این سرطن ها خواهیم شد
نهایتا یک رویایی دارم رویای دو لوله آزمایشگاه و این که در آینده یک بخشی از معاینات پزشکی ما این دو لوله ی خون باشد و با ان دو لوله قادر بمقایسه خون با شاخص های شناخته شده DNAهمه سرطان ها باشیم ماه ها شاید سال ها جلوتر پیشگویی کنیم حتی با شیوه های درمانی موجود می تواند به معنی نجات زندگی میلیون ها نفر باشد اگر پیشروی روش های ایمونوتراپی را بان اضافه کنیم همچنین درمان هدف مند پایان سرطان در افق پیش روست
دفعه بعدی که کلمه "سرطان" را میشنوید میخواهم که حس امید را به آن اضافه کنید صبر کنید پژوهشگران سرطان درسراسر جهان با تلاش پیگیر کار میکنند تا این مرض را شکست دهند و پیشرفت های شایانی حاصل می کنند
این شروع یک پایان است ما در نبرد با سرطان پیروز خواهیم شد این برای من یک خبر اعجاب آور است
متشکرم
( کف زدن حضار)
