جاناتان دروری:هر دانه گرده داستانی دارد
متن سخنرانی :
خيلي متشكرم. امروز من دو ماموريت در اينجا دارم اول اينكه اميدوارم چيزهايي درباره گرده ها به شما بگويم، كه بتوانم شما را متقاعد كنم كه آنها چيزي بيشتر از آن هستند كه فقط در هوا معلق بوده و به بيني شما وارد شوند. و دوم اينكه شما را متقاعد كنم واقعا در هر خانه اي مي بايست يك ميكروسكوپ الكتروني باشد (خنده) گرده ها در واقع راهي براي گلها وگياهان براي توليد گلهاي بيشتر هستند آنها سلولهاي جنسي نر را از یک گل به گل دیگری منتقل می کنند اين كار به ما تنوع ژنتيكي مي دهد ويا حداقل باعث تنوع ژنتيكي در گياهان مي شود و اين واقعا بهتر از این است که محدود به ملاقات با خودشان بمانند اين اتفاق ممكن است براي انسان هم حقيقت داشته باشد البته در بيشتر مواقعگرده ها به وسيله گلهاي ديگر توليد مي شوند. هر بساك مي تواند تا 100000 دانه گرده را در خود جاي دهد. بنابراين،بساك محفظه اي پربار است و فقط گلهاي رنگارنگ و درخشان نيستند كه گرده دارند،بلكه درخت ها و حتي علف ها هم گرده دارند. و البته به ياد بياوريد كه غلات هم از خانواده علف ها هستند
اينجا نمایی از اسكن ريز نگاری الكتروني از گرده يكي از غلات را ميبينيد درباره سوراخ كوچكي كه در وسط اين گرده است در ادامه صحبت خواهم كرد اما اين را بدانيد كه اين سوراخ كوچك مجراي خروجي گرده ها هستند يك مجراي بسيار كوچك براي اينكه بعدها گرده ها بتوانند از اين مجرا خارج شوند، خوب این حفره تنها در حدود 20 ميكرومتر قطر دارد و جوانه گرده در انجا قراردارد كه اين جوانه هم چيزي در حدود يك پنجاهم يك ميليمتر است البته تمام گرده ها گياهان را به همين راحتي نمي توان ديد و توصيف كرد
اين گرده متعلق به نوعي خارخسك است كه در واقع نوعي گياه محسوب مي شود من به شخصه هميشه اين گياه را چيزي بي استفاده مي دانستم كه تنها نام مورين را به يدك مي كشد نام كسي كه باغبان فرانسوي بسيار متبحري بود او بود كه براي اولين بار فهرست دانه ها را منتشر كرد در سال 1621 ميلادي به هر حال، بهتره يك نگاهي به گرده هاي اين گياه بيندازيم من فكر مي كنم اين واقعا حيرت انگيز است كه اون سوراخ كوچك وسطي در واقع مجراي خروج گرده ها باشد و وقتيكه گرده نقطه مورد نظر را در تخمك ماده پيدا مي كند در گل مارينا ديگر و درست در یک گونه مشخص، فكر مي كنيد كه چه اتفاقي خواهد افتاد؟ همانطوری که گفتم، گرده حامل سلولهاي نر است شايد شما تا به حال نمي دانستيد كه گياهان هم جنسيت دارند و تصور مي كرديد كه آنها بدون آنكه جنسيتي داشته باشند، تکثیر مي شوند اما واقعيت اين است كه آنها رفتار جنسي جالب و کنجکاوانه ای دارند (خنده)
البته داستان من در مورد چگونگي تولید مثل گياهان نيست بلكه فقط درباره خود گرده ها است خوب می توانم سوال را بشنوم که می پرسید ویژگی های این گرده چیست؟ اول اينكه،گرده بسيار كوچك است.بله ما اين موضوع را مي دانيم همچنين گرده از لحاظ بيولوژيكي هم بسيار فعال است اين حقيقتي است كه كسانيكه به تب يونجه مبتلا مي شوند بهتر درك مي كنند حالا،گرده ها از گياهاني كه در معرض وزش باد قرار گرفته اند مانند درختان،علفها و بقيه گياهان بيشتر از هر زمان ديگرباعث بروز تب يونجه و حساسيت فصلي مي شوند دليل اين موضوع هم اين است كه در چنين شرايطي انها در واقع از بساك به بيرون رانده مي شوند به اين تريتب مجموعه بسيار زيادي از اين گرده ها در تلاش هستند تا به گياه ديگري از جنس خود برسند
در اينجا چند مثال مي زنم در اين تصوير مي بينيد كه آنها چقدر نرم ولطيف هستند گرده هاي درختاني كه قرار است با وزش باد منتقل شوند دوباره در اينجا هم گرده هاي درخت چنار را مي بينيم كه با وزش باد منتشر مي شوند به نظر مي رسد كه درختان خيلي جذاب نيستند و هيچ تلاشي براي جذب حشرات به سمت خود نمي كنند و به نظر گرده هاي آرامي به نظر مي رسند اين يكي به نظر واقعا همين طور مي آيد اين هم گرده صنوبر است، كه البته كيسه هوايي كوچكي هم دارد و باعث ميشود تا گرده ها به فاصله اي دورتري منتقل شوند يادتان باشد، كه اين كيسه هوايي فقط 30 ميكرومتر اندازه دارد
بنابراين به نظر مي رسد كه وجود چنين بخشي در گرده از انتشار توسط حشرات موثرتر باشد اين پاي يك زنبور است كه گرده هاي گياه پنيرك به ان چسبيده است واقعا زيباو استثنايي است اين هم گلي از خانواده شاه پسند با درخشندگي وزيبايي خود بسياري از حشرات را به سمت خود جذب مي كند سطح گرده ها خار هاي بسيار كوچكي دارد اگر دقت كنيد مي توانيد انها را اينجا ببينيد وحالا همان خارهاي كوچك به صورت كاملا مشخصي به بدن حشرات مي چسبند اما موضوع ديگري درباره اين عكس هست كه بايد به ان اشاره كنم وان درباره شكاف نازكي است كه ممكن است ان را ببينيد اگر گرده را مانند زمين تصور كنيم اين شكاف در واقع مانند خط استوا است خط به من نشان مي دهد كه اين گرده به صورت فسيل در آمده و من مفتخرم كه بگويم این نمونه از اين گرده تنها در فاصله کمی از لندن كشف شده و متعلق به 55 ميليون سال پيش است لندن پر از گياهان خانواده شاه پسند است به نظر شما اين موضوع جالب نيست؟ خنده
و اين هم گونه ديگري است كه به كمك حشرات منتشر مي شود البته شما مي توانيد بگوييد كه توسط خارهاي كوچك سطحي اش منتشر مي شود تمام اين تصاوير به كمك ميكروسكوپ هاي الكتروني گرفته شده اند در يكي ازآزمايشگاههاي مركز كيو تصادفی نیست که این تصاویر توسط راب کسلر گرفته شده است که یک هنرمند است ومن فکر می کنم تصادفی نیست که کسی با دید و چشمان آشنا با طراحی و هنر مانند او ترتیبی داده باشد که بهترین نماها از این گرده ها را به دست بیاوریم خنده
و تمام اين تنوع ها به معناي اين است كه شما مي توانيد به گردههاي مختلف نگاهي بيندازيد و بگوييد ازچه گونه اي هستند و این موضوعی بسیار کارآمد است اگر نمونه اي داشته باشيد و بخواهيد بدانيد كه از چه گونه اي است بنابراين،گونه هاي مختلف گياهان در مناطق مختلف رشد مي كنند وبعضي گرده ها نسبت به ديگر گرده ها مسات بيشتري را طي مي كنند بنابراين اگر شما يك نمونه گرده داشته باشيد بطور كلي شما مي توانيد بگوييد كه اين نمونه از كجا آمده است و این همان جایی است که مباحصات هیجان انگیزی در می گیرد
گرده ها بسيار كوچك هستند.انها روي سطوح مختلف مي نشينند وبا خارهايشان به آنها مي چسبند از اين منظر گرده ها متفاوت از هم نيستند اما هر منطقه جغرافيايي تركيبات مختلفي از گونه هاي گياهي دارد شناسه مختلف براي گرده هاي مختلف يا اثر انگشت متفاوت براي گرده هاي مختلف تنها از طريق مطالعه بر روي تركيبات ونسبتهاي انها در نمونه هاي گرده هاي مختلف شما می توانید ببا دقت بالایی بگویید كه هر گرده از كجا امده است در اينجا تعدادي گرده در غلاف پنبه قرار دارد درست شبيه همين لباسي كه من پوشيده ام بيشتر گرده ها هنوز در انجا هستند بعد از شستشو هاي مداوم اونها كجا بوده اند؟ 4 منطقه مختلف ممكن است همانند هم باشند اما گرده هاي مختلفي نسبت به يكديگر دارند در حقيقت اين يكي دقيقا راحت است.اين عكس خيلي خوب گرفته شده است. در كشورهاي مختلف
اما گرده افشاني فورنكيس خيلي ماهرانه است ان در حال حاضر روشی است که برای شناسایی محل ساخت داروهای تقلبی و برای شناسایی جاييكه اسكناس ها از انجا مي آيند و جستجوی منشا اوليه آثار قدیمی استفاده می شود تا ببينند كه آیا آنها واقعا از جايي آمده اند که فروشندگان ادعا مي كنند و به کمک آن می توان مجرمان ومظنونان را ردگيري كرد به كمك لباس هايشان مثلا در انگستان كه به اندازه كافي كوچك است كه سگ هاي ردياب را براي پيدا كردن مجرمين بفرستيد بنابراين شما مي توانيد حتي از تكه اي از لباس تا كيلومترها آنها را پيگيري كنيد جاييكه تكه از لباس از انجا امده و سپس سگ ها را به انجابفرستيد و در نهايت در راههاي بسيار حساس در جنايات جنگي بوسني برخي از افراد براي محاكمه به دادگاه فرا خوانده شدند تنها به دليل ردگيري گرد ها وذرات موجود بود كه نشان مي دهد اجسام دفن شده اند از خاك بيرون مي آيند و سپس در جاي ديگر دوباره در خاك دفن مي شوند
اميدوارم كه توانسته باشم چشمان شما را باز كنم اگر شما هم به دنياي این تجانس های تصاويری وارد شويد تا راز گرده ها را كشف كنيد اين شاه بلوط هندي است درزيبايي هايي كه به چشم ديده نمي شوند ما را احطه كرده اند هر دانه داستاني براي گفتن دارد هر كدام از ما داستاني براي بازگو كردن درباره گرده هايي كه در اطراف ما هستند داريم از همه همكارانم در كيو متشكرم و از همه كارشناسان زيست شناسي جهان هم متشكرم (تشويق)
