سرگذشت یک شکارچیِ سیارک
متن سخنرانی :
من یک شی بسیار قدیمی را در دستم دارم. این جسم از هر آفریده ی دست بشری قدیمی تره، ار زندگی برروی زمین هم قدیمی تره، از قاره ها و اقیانوس های بین اون ها هم قدیمی تره. این بیش از چهار میلیارد سال قبل شکل گرفته در اولین روز‌های منظومه شمسی وقتی که سیاره ها هنوزدرحال شکل گیری بودند. این کلوخ زنگ زده از آهن و نیکل ممکنه خاص به نظر نیاد، اما وقتی اون باز میشه ... میتونید ببینید که از فلزهای زمینی متفاوت است. این الگو نوعی ازکریستال های فلزی رو آشکارمیکنه که تنها میتونه متعلق به فضا باشه جایی که فلزگداخته میتونه فوق العاده آهستهسرد بشه، چند درجه در هر یک میلیون سال. این مدت ها قبل تکه ای از یک جسم بسیار عظیم تر بود، یکی ازمیلیون ها بقایایشکل گیری سیاره‌ها. ما به این اجسام میگیم سیارک.سیارک ها قدیمی ترین و پرتعداد ترین همسایه کیهانی ما هستند. این تصویر سیارک های نزدیک زمین ودرحال چرخش دور خورشید با رنگ زرد نشون میده، ونزدیکی های مدار زمین رو بارنگ آبی نشون میده. اندازه زمین، خورشید و سیارک ها چندین برابرشده تا شما اون هارو واضح ببیند. تیم ها ی متعدی از دانشمندان در سراسر جهاندر جستجوی این اجسام هستند، و هر روز تعداد جدیدی می‌یابند، پیوسته دراطراف زمین نقشه برداری میشن. بیشتراین کارها از طرف ناسا انجام میشود. من به جستجوی این سیارک ها،به عنوان یک پروژه کارعمومی عظیم نگاه میکنم، اما عوض ساختن بزرگراه‌ها،ما نقشه فضا را کامل می‌کنیم، آرشیوی میسازیم که برای نسل‌ها باقی بماند.
این ها ۱,۵۵۶ سیارک نزدیک زمین هستند که سال قبل کشف شدند. و این‌ها تمام سیارک های شناخته شده‌ینزدیک زمین هستند، که در اخرین شمارش ۱۳,۷۳۳ تا شمرده شدند. هر کدام تصویر شده، فهرست شده و مسیرش در پیرامون خورشید شناسایی شده. با وجود تفاوت هایشان از هم، مسیر هر سیارک برای ده‌ها سالمیتواند پیش بینی بشود. وحتی مسیر بعضی سیارک میتونه با دقت فوق العاده ای پیش بینی بشود. برای مثال دانشمندان در آزمایشگاهنیروی محرکه جت ناسا، پیش بینی کردند که سیارک توتاتیس در چهار سال آینده کجا می‌تواند باشد با دقتی سی کیلومتری. در اون چهار سال، توتاتیس ۸٫۵ میلیارد کیلومتر سفر کرده است. این یعنی دقتی کسری در حدود : ۰٫۰۰۰۰۰۰۰۰۴
(خنده)
حالا، دلیل این که من این تکه زیبا از اینسیارک رو دارم اینه که مثل همه همسایگان، سیارک ها گاهی به شکل غیر منتظرهمی‌اُفتند.
(خنده)
سه سال پیش در همین روز، یک سیارک کوچک بر فراز شهر چلیابینسکدر روسیه منفجر شد. اون شی حدود ۱۹ متر بود. یا به عبارتی به بزرگی یک سوپرمارکت. اشیایی در این سایز هر۵۰ سال یکبارممکنه به زمین بخورن.
۶۶ میلیون سال قبل، یک شی بزرگ تر به زمین برخورد کرد، و یک انقراض گسترده ایجاد کرد. ۷۵ درصد از زمین و گونه های جانوران از بین رفتند، که متأسفانهشامل دایناسور ها هم میشه. اون شی حدود ۱۰ کیلومتر طول داشت، ۱۰ کیلومتر تقریبا برابر با ارتفاعپرواز جت ۷۴۷ است. پس دفعه بعدی که در یک هواپیما هستید، یک صندلی کنار پنجره بگیرید به بیرون نگاه کنید و یک سنگ عظیم به آن اندازه تصور کنید که به حدی بزرگه که وقتی روی زمینه به بال هواپیما آسیب می‌زند. اون به حدی پهن هست که که برای هواپیمای شمایک دقیقه کامل زمان میبره تا ردش کنه. این اندازه سیارکی هست کهبه زمین برخورد کرد.
تقریبا از زمان تولد من بود که سیارک ها به عنوان تهدیدی برای سیاره ی ما در نظر گرفته شدند. و از اون زمان،کوشش‌هایی در جهت شناسایی و طبقه‌بندی این اشیا آغاز شده است. من این سعادت روداشتم تا در اینبرنامه باشم. من عضو تیمی هستم که از تلسکوپ NEOWISE ناسااستفاده میکند. البته این تلسکوپ ساخته نشده بود تا سیارکهارو پیدا کند. بلکه طراح شده بود تا در مدار زمین باشد وفراتر از منظومه شمسی رو کاوش بکند، سرد ترین ستاره ها ودرخشان ترین کهکشان هاروجستجو کند. و این کارو، در طول عمر هقت ماهه ای که براشطراحی شده بود عالی انجام داد. اما امروز، شش سال بعد از اون زمانهنوز هم داره کار میکند. ما مجدداً ماموریتی بهش دادیمتا سیارک هارو کشف و مطالعه بکند. و با این که اون یکربات فوق العاده فضایی هست، این روزها مثل یک ماشین کارکشیده شده است. ماده سرمازایی که برای خنک کردن سنسورهاش استفاده میشد مدت هاست از بین رفته، ما به شوخی میگیم که کولرش خراب شده. اون ۹۲۰ میلیون مایل طی کرده، اما هنوز هم عالی کار میکنه و بصورت پایدار،هر ۱۱ ثانیه از فضا عکس میگیرد. در واقع از زمان شروع صحبت من۲۳ عکس گرفته است.
یکی از دلایلی که تلسکوپ NEOWISE خیلی با ارزشه اینه که آن آسمان رابا اشعه حرارتی مادون قرمز میبیند. به این معنی که به جای دیدن نور خورشید که سیارک ها منعکس میکنن، NEOWISE گرمایی رو میبینه که ساطع میکنن. از آنجایی که خیلی از سیارک‌ها مثل ذغال تاریک هستند و با تلسکوپ تعیین کردن مکانشان خیلی سخت یا غیر ممکن استاین یک توانایی حیاتی محسوب میشود. اما همه ی سیارک ها، چه تاریک و چه روشنبرای NEOWISE میدرخشن.
کاوشگران از هر تکنیکی که در اختیار دارند برای کشف و مطالعه‌یسیارک‌ها به کار میبرند. در سال ۲۰۱۰ یک دستاورد تاریخی حاصل شد. جامعه محققین با همکاری یکدیگر،مجموعاً ۹۰ درصد سیارک ها با طول بیشتر از یک کیلومتررا کشف کردند -- سیارک هایی که قادربه اعمال خرابی‌های شدید روی زمین بودند. ولی کار هنوز تمام نشده است. یک سیارک ۱۴۰ متری یا بزرگترمیتواند بهیک کشور سایز متوسط تلفات سنگین وارد بکند. که تاکنون،ما فقط ۲۵ درصد از ان ها را کشف کردیم.
ما باید کماکان آسمان رابه دنبال سیارک های نزدیک زمین بگردیم. ما تنها موجوداتی هستیم کهقادر به درک ریاضیات یا ساخت تلسکوپ هستیم. ما میدونیم چطور این سیارک هارا پیدا کنیم. این کار مسئولیت ماست. اگر ما یک سیارک پر خطر با احتمال خرابیبالا پیدا کنیم، میتونیم اون رو از مسیر خارج کنیم. برخلاف زلزله، طوفان یا فوران آتش فشان‌ها، شدت اصابت یک سیارک میتواندبدقت پیش بینی و پیش گیری بشود. کاری که ما الان لازمه انجام بدیمترسیم نقشه اطراف زمین هست. ما باید به کاوش آسمان ادامه بدیم.
متشکرم.
(تشویق حضار)
